Jak wykryć wady wzroku u dziecka?

Dzieci widzą inaczej niż my

Niemowlę widzi świat zupełnie inaczej niż osoba dorosła - jego gałki oczne kształtują się stopniowo, podobnie jak cały organizm. Poniżej kilka faktów, dotyczących wzroku małego dziecka.

• Noworodek najlepiej widzi na odległość około 25 cm . Mięśnie gałki ocznej są jeszcze bardzo słabe, trudno mu zatem skoncentrować spojrzenie w jednym punkcie na dłuższy czas.

• Początkowo obraz, jaki widzi dziecko, jest dwuwymiarowy . Dopiero pod koniec trzeciego miesiąca życia nabiera głębi i ostrości.

• Małe dziecko zwykle nie wie, że z jego wzrokiem jest coś nie tak , a nawet jeśli, to nie zawsze potrafi to zasygnalizować . Starsze dziecko szybciej zauważy, że jego wzrok jest słabszy niż rówieśników. Niestety, nie zawsze powie o tym rodzicom , warto więc obserwować również starsze pociechy pod tym kątem.

Jakie sygnały powinny nas zaniepokoić?

Wada wzroku objawia się w wielu momentach codziennego życia. Poniżej kilka ważnych symptomów, które powinny skłonić rodziców do wizyty u okulisty.

• Brak koordynacji gałek ocznych u malucha, który skończył pół roku. „Uciekanie” jednego oczka noworodka nie jest niczym dziwnym. Jeśli przytrafia się to jednak sześciomiesięcznemu dziecku, warto udać się do lekarza.

• Problemy z rozpoznawaniem znajomych osób, miejsc i rzeczy, kiedy pokazujesz je maluchowi z daleka . Niekiedy dziecko może wyraźnie dawać do zrozumienia, że czegoś nie widzi tak, jak by chciało. Przyglądając się czemuś mruży oczka, trze piąstkami, wysuwa główkę lub ją cofa .

• Problemy ze wzrokiem mogą pojawić się także u starszych dzieci. Jeśli twoja pociecha lubi siadać blisko telewizora lub też przeciwnie, odsuwa od siebie czytaną książkę czy oglądane obrazki , dopytaj czemu tak robi. Źle przepisane z tablicy zadania domowe nie muszą być sygnałem niechęci do nauki – równie dobrze mogą oznaczać pojawienie się wady wzroku.

• Dodatkowym objawem mogą być nawracające często bóle głowy , wywołane zmęczeniem nieprawidłowo pracujących oczu.

Z jakimi wadami wzroku najczęściej borykają się dzieci?

Do najczęściej występujących wad wzroku należą: dalekowzroczność, krótkowzroczność, różnowzroczność i astygmatyzm . Im szybciej je wychwycisz, tym szybciej pomożesz swojemu dziecku!

1. Dalekowzroczność

Najczęściej spotykaną wadą wzroku u dzieci jest dalekowzroczność, zwana też nadwzrocznością . Może ona występować już u noworodka i maleć wraz z rozwojem gałek ocznych. Niestety, u niektórych maluchów wadliwa budowa oka przyczynia się do jej utrwalenia. Zbyt płaska rogówka lub zbyt krótka gałka oczna powodują, że obraz powstaje za siatkówką, a nie jak w przypadku zdrowego oka, na siatkówce. Tym sposobem, dziecko widzi wyraźnie na odległość, ma natomiast problem z wyostrzeniem obrazu przedmiotów znajdujących się blisko .

• Na co zwrócić uwagę? Jeśli twoją pociechę męczy rysowanie, nie lubi kolorowanek i układanek, słabo jej idzie pisanie i czytanie, możliwym powodem jest dalekowzroczność. Dodatkowo, może ona powodować częste bóle głowy.

• Co zrobić? Przede wszystkim, udać się do specjalisty. Może on zalecić noszenie okularów, choć bardzo często wystarczą regularne kontrole, ponieważ wada może się cofać z wiekiem.

2. Krótkowzroczność

Przeciwieństwem dalekowzroczności jest krótkowzroczność , która, jak sama nazwa wskazuje, pozwala widzieć wyraźnie tylko przedmioty znajdujące się w najbliższym otoczeniu . Ten defekt częściej pojawia się u starszych dzieci, które chodzą już do szkoły. Wynika on z wzmożonej pracy oczu podczas nauki oraz, niestety, coraz częściej z długiego czasu spędzanego przed komputerem lub telewizorem. Obraz w gałce ocznej powstaje przed siatkówką ze względu na zbyt wypukłą rogówkę lub nadmierną długość gałki ocznej.

• Na co zwrócić uwagę? Kiedy dziecko siada blisko telewizora lub przysuwa twarz do ekranu komputera lub do książki, może to oznaczać, że z daleka nie widzi wyraźnie szczegółów. Aby je dostrzec, nieświadomie mruży oczy.

• Co zrobić? Jeśli lekarz zdiagnozuje krótkowzroczność, konieczne będzie kupienie okularów lub soczewek kontaktowych. Zaniedbanie wady może grozić pogorszeniem wzroku dziecka.

3. Różnowzroczność

Bardzo rzadkim przypadkiem jest sytuacja, w której gałki oczne kształtują się nierównomiernie. Powstanie bardzo dużej różnicy w ostrości obrazu nie tylko zaburza postrzeganie przestrzeni , może także powodować „wyłączenie” jednego oka i zatrzymanie jego rozwoju .

• Na co zwrócić uwagę? Efektem odmiennej pracy oczu może być powstanie zeza. Nie jest to jednak regułą. Niekiedy różnowzroczność może ujawnić się dopiero w czasie wizyty u okulisty.

• Co zrobić? Aby zmusić do pracy słabsze oko, konieczne jest regularne przeprowadzanie wskazanych przez lekarza ćwiczeń. Oprócz tego stosuje się także metodę polegającą na zakrywaniu jednego oka plastrem okulistycznym, tak aby zobligować do pracy drugie oko. Na co dzień dziecko koniecznie musi zostać wyposażone w okulary korygujące.

4. Astygmatyzm

Nieprawidłowa budowa rogówki może być także przyczyną astygmatyzmu. Obraz, jaki widzi dziecko jest w tym przypadku niewyraźny i zniekształcony zarówno z dużej, jak i z małej odległości.

• Na co zwrócić uwagę? Objawem zwiastującym astygmatyzm jest charakterystyczne, często powtarzające się przekrzywianie głowy. Podobnie jak w przypadku dalekowzroczności, której astygmatyzm często towarzyszy, dziecko unikać może układanek, kolorowanek, gier i wszystkiego, co wymaga skupienia wzroku na bliskich przedmiotach. Przy tej dolegliwości również wystąpić mogą bóle głowy.

• Co zrobić? W czasie wizyty w gabinecie okulistycznym lekarz dobierze specjalne okulary ze szkłami cylindrycznymi. Akomodację oczu można także poprawić wykonując odpowiednie ćwiczenia.

Jak zapobiegać wadom wzroku?

Wady wzroku u dzieci mogą być wrodzone lub też spowodowane późniejszym nieprawidłowym rozwojem gałki ocznej . Aby zapobiec powstaniu problemów u pociechy, warto przestrzegać kilku prostych zasad.

• Przede wszystkim kontroluj czas, jaki dziecko spędza przed ekranem komputera lub przed telewizorem . Zamiast zostawiać malucha sam na sam z kreskówką, zadbaj o to, żeby spędził na świeżym powietrzu co najmniej dwie godziny dziennie.

• Zwróć także uwagę na dietę . Powinna być urozmaicona i bogata w ważny dla oczu beta-karoten (prowitamina A) oraz witaminę E . Beta-karoten znajdziesz w pomarańczowych i zielonych owocach oraz warzywach. Aby dostarczyć witaminę E, włącz do jadłospisu orzechy, migdały, oleje roślinne. Istotne znaczenie ma także luteina (obecna między innymi w brokułach, pomarańczach, brzoskwiniach i szpinaku) oraz antocyjany (porzeczki, jagody).

Dbając o zdrowy tryb życia dziecka, zapewniając mu odpowiednią dietę oraz obserwując uważnie jego rozwój zapobiegniesz powstaniu wad wzroku lub wcześniej je zauważysz, co poskutkuje szybszym i skuteczniejszym leczeniem.